Oma

Die allerlaatste keer dat je naar iemand kijkt voordat de kist dicht gaat, die laatste blik. Nog even haar hand aanraken. Ik zat gelukkig nog niet naast heel veel kisten, maar ik wilde altijd het sluiten uitstellen. Het loslaten uitstellen.

Vandaag zou oma jarig zijn, maar jarig zijn is dus voor de levenden en anderhalf jaar geleden hield het leven voor haar op.

Vlak na haar laatste hartslag zat ik zeker twee uur naast haar bed. In m’n eentje, met haar ziel onder mijn arm. Die ruimte was er. Of die kreeg ik, van de rest van de familie. Het was heel heel fijn.

Zo onder de indruk van het moment, de overgang van het leven naar de dood. Onder de indruk van het proces van sterven ook, wat lang daarvoor was ingezet.

Wanneer is het nog leven en wanneer begint het proces van sterven?

Oma schreef tot een paar dagen voor haar dood nog in haar dagboek. Ik kreeg het van haar en ook daar las ik de overpeinzing van de betekenis van leven.

Voor haar stond leven inherent aan kunnen creëren. En creëren, dat heeft ze gedaan zeg. Totdat ze dat niet meer deed.

Zo dichtbij een stervensproces zijn vond ik heel prachtig en op momenten ook heel moeilijk. Maar altijd voelde ik essentie. En ik kon bijdragen. Bij leven en bij sterven.

Ik was heel heel gek op mijn oma en vandaag denk ik extra veel aan onze bijzondere band.

Reinetta Berendina Heddendorp 🤎